IX Symposium 2014

        W dniach od 9 do 10 października 2014 roku na Wydziale Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego odbyło się IX Ogólnopolskie Sympozjum pn. "Analiza Przepływowa". Organizatorami spotkania byli pracownicy Zakładu Chemii Analitycznej przy udziale Komitetu Chemii Analitycznej PAN i współpracy Zespołu Automatyzacji Metod Analitycznych tego Komitetu oraz pod patronatem Krakowskiego Konsorcjum Naukowego im. Mariana Smoluchowskiego "Materia - Energia - Przyszłość", które uzyskało status Krajowego Naukowego Ośrodka Wiodącego (KNOW).

        Jak zwykle przybyłych gości z Polski i z zagranicy powitał Przewodniczący Komitetu Organizacyjnego Sympozjum profesor Paweł Kościelniak. W spotkaniu wzięły udział 43 osoby, głównie z ośrodków naukowo-badawczych. Polskę reprezentowali przedstawiciele nauki z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Uniwersytetu Warszawskiego, Politechniki Warszawskiej, Instytutu Chemii i Techniki Jądrowej z Warszawy, Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego z Olsztyna, Uniwersytetu w Białymstoku i Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, ale również przedstawiciele jednostek badawczych o charakterze przemysłowym i środowiskowym tj. Grupy Azoty Zakładów Chemicznych „Police" S.A. i Instytutu Techniczno-Przyrodniczego z Raszyna. Po raz pierwszy w Sympozjum wzięli udział przedstawiciele uczelni zagranicznych: Uniwersytetu w Koszycach (Słowacja), Uniwersytetu w St. Petersburgu i Uniwersytetu Karola w Pradze (filia w Hradec Králové). Na sali byli również obecni liczni studenci Wydziału Chemii UJ.

        Tradycją krakowskich spotkań są wystawy aparatury badawczej i sprzętu laboratoryjnego. Wśród wystawców aktywny udział wzięli przedstawiciele firm Kendrolab, Shim-Pol, Sartorius. Na przygotowanych stanowiskach wystawowych zaprezentowali nowoczesne rozwiązania dotyczące drobnego sprzętu laboratoryjnego, jak i aparatury badawczej.

        Sympozjum obejmowało sześć sesji wykładowych, podczas których zaprezentowano 10 wykładów i komunikatów na zaproszenie oraz 9 innych prezentacji ustnych. Nowością były dwie Sesje Młodych (12 komunikatów), w których swoje wyniki przedstawili doktoranci i studenci.

        Tematyka wygłaszanych referatów była urozmaicona i bardzo ciekawa. Ze względu na zróżnicowane zainteresowania badaczy z kraju i z zagranicy, uczestnicy spotkania mieli okazję zapoznania się z osiągnięciami naukowymi dotyczącymi nowatorskich, czasem skomplikowanych układów i połączeń z różnorodnymi instrumentami pomiarowymi, ich wykorzystania aplikacyjnego, ale co bardzo ważne, również dedykowanych do zastosowania w rutynowych oznaczeniach. Wystąpienia dotyczyły m.in. metod kalibracyjnych, polepszenia jakości uzyskiwanych wyników analitycznych, usprawnienia i automatyzacji pracy laboratoryjnej, a co się z tym ściśle wiąże, skrócenia czasu procesu analizy, badania kinetyki reakcji, analiz wieloskładnikowych i wykorzystywanych w tym celu rozmaitych technik przygotowania próbki, analiz biochemicznych i klinicznych i wiele innych.

        Interesujący wykład wygłosił profesor Petr Solich (Uniwersytet Karola w Pradze, Czechy) „Sequential injection chromatography-an overview" dotyczący najnowszych doniesień literaturowych z tej tematyki. Doktor hab. Sławomir Kalinowski (Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie) zaprezentował przykłady zastosowania układów przepływowych połączonych z detektorami z bezpośrednim wstrzykiem. W swoim wystąpieniu podkreślił niewątpliwe zalety tego typu rozwiązań, tj.: brak konieczności homogenizacji roztworu w komorze detekcyjno-reakcyjnej, możliwość bezpośredniej obserwacji kinetyki procesu chemicznego i możliwość automatycznej kalibracji układu pomiarowego. O różnorodnym charakterze wystąpień może zaświadczyć wykład doktora Przemysław Niedzielskiego (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań) dotyczący problemów środowiskowych, jak i badań związanych z historią naszego kraju. Przedstawił sposoby radzenia sobie z problemami związanymi z procesem zanieczyszczenia jezior oraz wzrostem ich eutrofizacji na skutek gromadzenia zanieczyszczeń w osadach dennych. Druga cześć wystąpienia dotyczyła procedury opracowania i optymalizacji badań archeometrycznych określających pochodzenie ceramiki. Przedstawione badania miały pomóc w ustaleniu cech charakterystycznych dla archeologicznych jednostek młodszego okresu przedrzymskiego z terenów Wielkopolski.

        Jednym z głównym celów, jakie przyświecają sympozjom „Analiza przepływowa" jest od lat żywa wymiana doświadczeń naukowców z analitykami-praktykami. Niestety aktywność tych ostatnich jest nieduża. W tegorocznym Sympozjum wzięło udział tylko dwóch przedstawicieli z tego typu ośrodków. Jednakże, wystąpienie Pani Ireny Burzyńskiej z Laboratorium Badawczego Chemii Środowiska Instytutu Technologiczno-Przyrodniczego z Raszyna, pt. Zastosowanie analizy przepływowej do oznaczania fosforu ogólnego w wodach z obszarów wiejskich, wzbudziło ogromne zainteresowanie i długą dyskusję, która swój finał miała dopiero w kuluarach.

        Dla nas analityków z ośrodków naukowych, takie spotkania i dyskusja z osobami zajmującymi się analizami z wykorzystaniem układów przepływowych w pracy rutynowej mają ogromne znaczenie. Wymiana doświadczeń związanych z napotykanymi problemami w codziennej pracy jest siłą napędową do podejmowania nowych wyzwań i inspiruje do podejmowania prób nad nowymi układami, być może w przyszłości adaptowanymi do podobnych celów. Gospodarze są przekonani o korzyściach obopólnych wynikających z takich spotkań i dyskusji. Szkoda zatem, że na krakowskich spotkaniach gości tak niewielu przedstawicieli z laboratoriów środowiskowych i przemysłowych. Chcielibyśmy zatem tą drogą zachęcić praktyków do aktywnego udziału w naszych spotkaniach w przyszłości.

        W Sesji młodych szczególnie interesujące i aktualne z tematyką związaną z ochroną środowiska naturalnego, było wystąpienie Andreya Shishova i Iryny Timofeevy (Uniwersytet w St. Petersburgu). Andrey przedstawił problemy związane z biopaliwami i jakością oznaczania metanolu i etanolu, które wpływają na efektywność ich spalania w silniku, ale również przyspieszają proces jego niszczenia. Prelegentka naświetliła problem dotyczący identyfikacji związków amonowych powstających w pomieszczeniach mieszkalnych i biurowych w nadmiernych ilościach na skutek emisji do wewnątrz wywołanej rozpoczętym okresem grzewczym podczas zimy. W tym celu wykorzystała próbki pobrane z budynków, w których zastosowano wadliwe spoiwa betonowe.

        Wszystkie wystąpienia cieszyły się dużym zainteresowaniem i niejednokrotnie były pretekstem do burzliwej dyskusji, która była kontynuowana jeszcze podczas nieformalnych spotkań wieczornych.

        Osobnym wydarzeniem były warsztaty prowadzone przez firmy Kentrolab i Sartorius. Przedstawiciele tych firm po krótkim wprowadzeniu w charakterze wykładów zaprosili uczestników na prezentacje praktycznego zastosowania przywiezionego sprzętu. Firma Kendrolab przestawiła układy instrumentalne wstrzykowo-przepływowe przystosowane do realizacji badań zgodnych z procedurami zalecanymi przez Normy Polskie w zakresie oznaczania azotanów(III) i (V), fosforanów i amoniaku w próbkach wód i żywności. Uczestnicy mieli również okazję osobistego wypróbowania aparatury najnowocześniejszych pipet i wag w aspekcie ich zastosowania do rutynowych analiz środowiskowych.

        Po każdym dniu obrad była chwila na wypoczynek. Po pierwszym dniu obrad gospodarze zaprosili swoich gości na uroczystą kolację do Mogilan koło Krakowa, a w drugim do restauracji „Stara Zajezdnia" usytuowanej w jednej z najstarszych dzielnic Krakowa - na Kazimierzu. Goście mieli okazję degustowania dań z tamtejszych wyrobów mięsnych, pierogów o różnych smakach, jak i warzonego na miejscu piwa.

        Gospodarze spotkania mają nadzieję, że niezwykle bogate naukowo, jak i obfitujące w możliwości poszerzenia kontaktów naukowych spotkanie będzie sprzyjało rozwojowi młodych naukowców, jak i przyczyni się do wymiany doświadczeń między ośrodkami naukowymi, a tymi które wykorzystują układy przepływowe w swojej rutynowej pracy.

        Serdecznie zapraszamy na kolejne spotkanie już w 2016 roku.

Dr Małgorzata Herman